Γιατι λεμε ψεματα;

Συναντάς μία γνωστή/έναν γνωστό σου στον δρόμο. “Τι κάνεις;”, ρωτάει. Τα μάτια σου κοιτούν χωρίς να βλέπουν. Κάτι σαν χαμόγελο σχηματίζεται στα χείλη σου. Η απάντηση έρχεται σχεδόν αυτόματα: “Όλα καλά. Εσύ;”. Ψέματα. Αν ήσουν ειλικρινής, θα απαντούσες κάτι σαν “Δεν την παλεύω άλλο, δεν αντέχω, θέλω να βάλω τα κλάμματα.” Επιλέγεις, όμως, ένα λευκό ψέμα. Ένα τόσο δα μικρό ψεματάκι που σε βγάζει από τη δύσκολη θέση να εξηγήσεις γιατί δεν είσαι καλά και, επί της ουσίας, δεν βλάπτει τον άλλον. Τέτοιου είδους ψέματα λέμε όλοι πολύ συχνά – πολύ πιο συχνά απ’όσο παραδεχόμαστε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ψέμα είναι μία συνηθισμένη κοινωνική τακτική των ανθρώπων, προκειμένου να γίνουν αρεστοί στους άλλους ή να αποφύγουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Κάποιοι, μάλιστα, υποστηρίζουν, ότι η ικανότητα της εξαπάτησης των άλλων είναι δείγμα ευφυίας και χάρισμα. Θέλει εξυπνάδα και ταλέντο, δηλαδή, για να είναι κανείς πολύ καλός ψεύτης! Καλά όλα αυτά, αλλά γιατί λέμε ψέματα; Διάβασε παρακάτω και θα μάθεις!

#1 Για να κολακεύσουμε τους άλλους: “Ωραία φράντζα! Σου πηγαίνει πολύ!” Στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι δεν της πηγαίνει καθόλου, γιατί, τι να κάνουμε, οι πυκνές φράντζες δεν ταιριάζουν σε στρογγυλά πρόσωπα. Μπορώ να της το πω; Προφανώς και όχι, γιατί δεν θέλω να την πληγώσω ή να έρθω σε αντιπαράθεση μαζί της ρισκάροντας τη σχέση μας. Θα άντεχε η σχέση μας τόση ειλικρίνεια;

#2 Για να βγούμε από τη δύσκολη θέση: “Θα ήθελα πολύ να βρεθούμε σήμερα, αλλά δεν νιώθω καλά…Το κανονίζουμε μία άλλη φορά.” Η αλήθεια είναι πως νιώθω μια χαρά, αλλά βαριέμαι θανάσιμα. Αν ήταν κάποιο κοντινό μου πρόσωπο, θα ήμουν ειλικρινής. Μάλλον. Αλλά δεν θέλω να δυσαρεστήσω ή να απογοητεύσω κάποιο άτομο που δεν γνωρίζω τόσο καλά. Οπότε, ας επιστρατεύσω ένα αθώο ψεματάκι!

#3 Για να επηρεάσουμε τους άλλους: “Ωραία αυτή η μπλούζα. Μου πηγαίνει, ε;” “Εννοείται! Το ροζ είναι το χρώμα σου!” Η αλήθεια είναι πως το ροζ με κάνει να φαίνομαι χλωμή, αλλά θα ρισκάρει μία πωλήτρια σε κατάστημα ρούχων να μου το πει; Μάλλον όχι. Για τον πολύ απλό λόγο ότι θέλει να επηρεάσει την απόφασή μου για να κάνουμε, σε τελική ανάλυση, και οι δυο τη δουλειά μας.

#4 Για να αποφύγουμε τις επιπτώσεις των πράξεών μας: Τέτοια ψέματα λέμε από παιδιά. “Ποιος έσπασε το βάζο, Γιώργο;” “Όχι εγώ, η Ελένη!” Ο μικρός Γιώργος θα πει ψέματα ενοχοποιώντας την αδερφή του, γιατί θέλει να αποφύγει την κατσάδα και την πιθανή τιμωρία της μαμάς του. Και όσο μεγαλώνουμε, οι καταστάσεις που θέλουμε να αποφύγουμε γίνονται πιο σοβαρές και εμείς, καλύτεροι ψεύτες.

#5 Για να πετύχουμε κάποιον στόχο: “Είσαι multitasking; Μπορείς να ανταπεξέλθεις σε συνθήκες πίεσης;”, ρωτά ο δυνητικός εργοδότης μου. “Φυσικά. Είναι δύο πράγματα που με χαρακτηρίζουν ως επαγγελματία.” Η αλήθεια είναι πως θέλω να τελειώνω μια δουλειά πριν ξεκινήσω μία άλλη και όταν πιέζομαι με πιάνει πανικός και παραλύω, αλλά θέλω πολύ αυτή τη δουλειά! Τι είναι ένα ψεματάκι μπροστά στην επίτευξη του στόχου μου;

#6 Το ένα ψέμα φέρνει τ’άλλο: “Πώς ήταν η παράσταση;” “Ενδιαφέρουσα, αλλά πολλή κουλτουριάρικη! Η Μαρία ενθουσιάστηκε, βέβαια!” Η αλήθεια είναι πως δεν πήγα στο θέατρο με τη Μαρία, πήγα αλλού, με κάποιον άλλον, αλλά δεν τολμώ να το πω, γιατί είπα ήδη ψέματα και, αναγκαστικά, πρέπει να τα συνεχίσω.

Οι λόγοι, λοιπόν, για τους οποίους λέμε ψέματα, άλλοι συχνότερα, άλλοι σπανιότερα, είναι αρκετοί. Λέμε ψέματα γιατί μπορούμε, γιατί μας εξυπηρετεί σε πολλές διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις, γιατί έχουμε προσωπικό όφελος. Να έχουμε, όμως, πάντα στο μυαλό μας ότι οι συνέπειες της αποκάλυψης ενός ψέματος μπορεί να είναι πιο σοβαρές από αυτές της ειλικρίνειας.  Η επιλογή, δική σου!